براساس منابع سازمان خواربار جهاني ساختار اصلي توليدات كشاورزي جهان متكي بر 66 محصول كشاورزي شامل 41 محصول زراعي و 25 محصول دامي مي باشد. البته اين بدان معنا نيست كه تنها 66 محصول كشاورزي در دنيا توليد مي شود. بلكه اين تعداد محصول به عنوان محصولات اصلي در ساختار كشاورزي دنيا مطرح مي باشند. براساس اطلاعات موجود از بين 231 كشور دنيا، تقريبا 3/1 آنها در امر توليدات كشاورزي پيشتاز بوده به نحوي كه در توليد يك تا چند محصول كشاورزي، رتبه هاي اول تا دهم دنيا را به خود اختصاص داده اند در اين زمينه جمهوري اسلامي ايران از جايگاه مناسبي در توليدات كشاورزي دنيا برخوردار است.
يكى از عناصر مهم در به وجود آمدن تمدنهاى بزرگ، كشاورزى بوده است. ازاين روست كه دانشمندان علوم جامعه شناسى و تمدن گفته اند كه تمدنهاى بزرگ، در كنار رودها و زمينهاى حاصلخيز ايجاد شدهاند.
ايران اسلامى نيز به عنوان كشورى صاحب تمدن كهن، داراى پيشينه درخشان در زمينه كشاورزى بوده است.
يكى از راهكارهاى مهم برون رفت از بحرانهاى اجتماعى مانند بيكارى و ايجاد فرصتهاى شغلى، كشاورزى است.در بيان اهميت بخش كشاورزى در اقتصاد يك كشور، كافى است بدانيم كه بخش كشاورزى، 80 درصد نيازهاى غذايى جمعيت كشور را تأمين ميكند و يك چهارم اشتغال كشور در گرو اين بخش است.
امروزه كشاورزى به عنوان يك رشته علمى و مجهز به فنآورى روز، نقش اساسى در رشد همه جانبه كشور و استقلال آن ايفا مي كند كه اين مهم، با تربيت نيروهاى متخصص و متعهد امكانپذير است.
براساس اطلاعات فائو، ايران در توليد يك سوم از تعداد محصولات اصلي دنيا داراي رتبه هاي اول تا دهم جهان بوده كه سهم محصولات باغي 15 و محصولات زراعي 7 محصول مي باشد.
ايران با داشتن 15 محصول باغي مهم داراي مقام جهاني، از نظر تنوع توليد محصولات باغي، بعد از كشورهاي چين، امريكا. مشتركاً با تركيه رتبه سوم دنيا را از آن خود كرده است.
از نظر صادرات محصولات كشاورزي ايرن نيز در صادرات 10 محصول داراي رتبه هاي اول تا دهم جهان است با اين توضيح كه براساس منابع فائو، تجارت جهاني محصولات كشاورزي دنيا متكي بر صادرات و واردات 35 محصول اصلي بوده و از بين كشورهاي جهان 64 كشور صادر كننده محصولات زراعي و 55 كشور صادر كننده محصولات باغي مي باشند.
همچنين محصولات ارزشمند ديگري نظير زعفران، زرشك و زيره نيز در ايران توليد مي شود، كه به دليل قرار نگرفتن در شمار محصولات اصلي كشاورزي از نظر فائو، در اين طبقه بنديها لحاظ نشده است و ايران در واقع جزو بزرگترين توليد كنندگان دنيا در تعدادي از اين محصولات نيز مي باشد.
كشاورزي در بسياري از كشورها محور توسعه قرار گرفته و در ايران نيز اين بخش از اهميت بسزايي برخوردار است. بررسيهاي انجام شده نشان مي دهد علي رغم همه تلاشها به دليل وجود مشكلات ساختاري، توسعه اين بخش با تنگناهايي مواجه است.
از سوي ديگر كارشناسان معتقدند اين بخش مي تواند نقش عمده اي در رونق اقتصادي داشته باشد و محصولات آن مي تواند جايگزين مناسبي براي صادرات نفت باشد.
پس از انقلاب اسلامي ايران هدف و تلاش مسئولان در اين راستا قرار گرفت كه كشور در توليد محصولات كشاورزي و بويژه محصولات راهبردي مانند: گندم به خودبسندگي كامل برسد. ولي در عمل با آغاز جنگ تحميلي، توان برنامه ريزي از برنامه ريزان بخش كشاورزي گرفته شد.
در طول سالهاي دفاع مقدس بيشتر تلاش دست اندركاران بخش كشاورزي حمايت از توليد محصولات كشاورزي و تهيه نهاده ها براي كشاورزان بود. در اين دوره با توجه به موقعيت ويژه كشور از نظر مخارج جنگ تحميلي، بازبخش كشاورزي به سبب دارا بودن پتانسيلهاي خود اتكايي به منابع داخلي توانست اين دوران بحران را به خوبي طي كند.
پس از پايان جنگ و شرايط بحران نگاه مسئولان نظام به تدوين و به كاركيري برنامه هاي توسعه براي كل اقتصاد و بويژه بخش كشاورزي جلب شد. به طبع، با پيدا شدن اين تفكر كه بخش كشاورزي شرايط ويژه اي داشته و نيز در نظر گرفتن اين نكته كه در صورت به دست آوردن اطلاعات دقيق مي توان برنامه ريزيهاي دقيق كرد، روشهاي خاصي در برنامه ريزي در بخش كشاورزي ايران پديد آمد.
2,120 views